30 Mayıs 2015 Cumartesi

Yeniden Kritik Seviyelerdeyiz. Serbest Düşme Çakılmaya Dönebilir mi ?

Mali endeks 118 binlerden 109 binlere hızlı bir şekilde geri çekildi. Günü 110 binlerin altında kapattı Dalga teoremleriminde (bakınız eski yazılarım) 110 binin altı 2. dalgaya girmek anlamına geliyor.126 binlerden başlayan son düşüş dalgasında 13mart 2015'de 102 bini gördü sonra 106 bin 107 bin ve 108 binleri görüp tekrar birinci dalgaya girdi. Ancak 1. dalgada en fazla 118 bine kadar yükselebildi ve 118 binden hızlı bir şekilde gerileyip tekrar 2. dalga içine girdi. (1. dalgayı bir ekonominin başarabildiği en iyi koşullar olarak görebiliriz ve onun üzerinde bir başarı elde edilebilir ve yeni zirve oluşturursa bu yeni zirvenin adı 1. dalga olur eski zirve 2. dalgaya düşer ) Türkiye ekonomisi yeni bir zirve oluşturamıyor. Hatta tekrar tekrar  2.  dalgaya giriyor. 1. dalgada kısa süreler var olabiliyor. Bunun alamı temelde bir takım sorunların varlığı olabilir. Temel sorunsa siyasi yani yönetimsel bir sorun olabilir. Bu ise aşağıdaki grafikte belirtmediğim 4. dalga. Mali endeks grafiğindeki bu 12 yıllık grafik tek parti iktidarı kurulduktan sonraki döneme denk gelir 3-2 ve 1. dalgalar ekonomik ve dış konjonktürü ilgilendiren problem ve çözümleri ile ilgili. 4. dalga ise iç siyaset ile ilgili. Buradaki bir sarsıntı üstteki dalgaları dolayısıyla kazanımları yok edebilir. Eğer Yunanistan krizinin çözülememesi nedeniyle 110 binlerin altına iniyor isek bunun en fazla 90 binlerden döneceğini düşünebiliriz. Ama iç siyaset nedeniyle inişe geçmiş isek 75 binlerin altı olası. 2015 Türkiye ekonomisi siyasetin belirleyeceği bir yıl olacak. Bu konuda daha önce yazdığım yazıda her gelişmekte olan ülke gibi yükselsek de uçurumun kenarında yürüyerek yükseliyoruz, en ufak dengesizlikte uçurumun dibini boylayabiliriz demiştim.  Bu sadece bizim değil tüm gelişmekte olan ülkelerin yol haritası. Daha güvenli rotalar gelişmiş ülkelerce kapılmış durumda. Peki siyaset 2015 de üstüne düşeni yaptı mı ? Bu soruya grafiklerden yanıt arayacak olursak. Eğer üzerine düşeni yapmış olsaydı şu anda (seçim arifesinde) yeni bir yükseliş dalgasının içine girmiş olmamız gerekirdi.  Ekonomiler yönetimsel zeminleri sağlamsa periyodik olarak yeni dalgalara yükseliyor olmalılar. Bu kar ekonomisinin bir getirisi. Yoksa kar etmiyor demektir. Yeni zirveler yok ise eski diplere yönelim olacaktır. Bu da yönetim değişimi anlamına gelir. Ülkelerin yönetimi ekonomik gerekçelerle değişiyor. Yani bir ülke ekonomik krize girerse yöneten iktidar değişiyor. Obama 2008 krizi ile geldi. Avrupa son yaşanan krizle sürekli yeni yönetimlere geçti. Mevcut olanın tam tersi geldi. Türkiye'de 2001 krizi sonrası iktidar değişti.(ekonomi ve yönetim diyalektiği )  2015 yılı itibari ile siyaset üzerine düşeni tam olarak yapabilseydi. Bu gün yine tek parti iktidarını kesin işaret eden bir seçim öncesi yeni zirvelere koşan bir hisse senedi görüyor olmalıydık. Oysa biz bir önceki dalgaya giriyoruz. Pazartesi düşüş derinleşirse kısa sürede hızlı bir şekilde çok düşük seviyelere yol alırız seçime tarihi rekor dolarla gireriz. Buna bir de seçim sonrası hükümet kurulamaması senaryosu eklenirse ÇAKILMA gelişebilir önce 90 bin tutamazsa 75 bin mali endekse doğru bir hareket başlar . 3,5 dolar/tl'ye doğru uçabiliriz. Tüm bu felaket senaryo olup olmaması siyasetin elinde idi. Şimdi ise siyasetin yapabileceği çok az şey kaldı. 1 hafta sonra sonucunun hiç ön görülemediği bir seçime giriyoruz. Bu seçim sonrası gelişecek tabloda siyaset tamamıyla temel amacını unutabilir ve ülkeyi değil kendi varlığını korumayı seçebilir. Bu ise bir kaos yaratabilir.
Ben ülkem için iyi olan gerçekleşmesini diliyorum.
Ama 6 ay önce yazdığım uçurumun kenarında yürüyoruz yazısını bir aşama daha ilerletiyorum. Bir ayağımız kaydı. Denge için var gücümüzle çabalamayız diyorum.

2 yorum:

  1. Bu yazıyı yazdıktan sonraki ilk iş günü 1 haziran 2015 pazartesi mali endeks günü %3,5 düşüşle (3798çpuan kayıpla ) 105 826 puandan tamamladı.
    Buna ÇAKILMA denilebilir mi ? Bence denilebilir. Ama çakılma bir günlük değil bir dönemlik olması gerekir.
    Düşüşün ara tepkiler olsa da devam edeceği kanısındayım.

    YanıtlaSil
  2. Bu yazıdan sonraki ikinci pazartesi yani 7 haziran 2015 seçimlerineden sonraki ilk pazartesi mali endeks 99 binleri gördü %10 lara varan bir düşüş oldu sonra % 7 düşüş ile kapattı dolar 2,80'i gördü. Bu kaotik gidiş hat takip eden günlerde siyasilerin daha sorumluluk sahibi açıklamaları ile yerini yükselişe bıraktı. Bu çalkılış yazısı görevini tamamiyle yapmış 109 binden 99 bine yaklaşık 10 bin puanlık bir düşüş öncesi düşüşten koruyucu bir zamanlama ile uyarı görevini yerine getirmiş bir gelecek ön görüsü olmuştur. Çakılmanın bitmesi tamamen siyasetin ülke çıkarlarını kendi çıkarlarının önüne koyması ile mümkün olacaktır. Bunun tersi bir durum çakılma sürecinin devamı anlamına gelecektir.

    YanıtlaSil